Het atelier van Suzanne Valadon in Parijs. (foto: Eric Bos)
We zijn op weg naar het atelier van Suzanne Valadon ((1865-1938) en lopen in Montmartre door de pittoreske Rue Cortot, vernoemd naar de beeldhouwer Jean-Pierre Cortot. We passeren nummer 6 waar pianist Erik Satie woonde die een grote liefde voor Suzanne koesterde. Maar ook met Renoir en Puvis de Chavannes deelde zij het bed. Haar atelier vinden we als we het Musée Montmartre op nummer 12 binnenlopen. In de binnentuin herkennen we het aan de hoge atelierramen op de bovenste verdieping.
Suzanne Valadon was een post-impressionistische schilder. Maar ook de moeder van de schilder Maurice Utrillo. Ze stond model voor zichzelf en haar collega’s. Bovendien was ze in haar tienerjaren circusacrobate.
Het mooie van haar behuizing is, dat het er allemaal nog staat. Het atelier, maar ook haar kleine woonkamer en nog kleinere slaapkamer. Het ziet er uit, alsof ze het deze morgen even verlaten heeft om een boodschap te doen.
Het komt er vaak heel erg op aan. Je hebt prachtige ateliers waarin alles bewaard wordt en voor het publiek tentoongesteld. Het atelier van Cézanne is zo’n atelier. Je herkent de attributen die hij in zijn stillevens verwerkte. Maar Cézanne vind je er niet. Heel veel ateliers zijn ingericht als een museum, zoals dat van Gustave Moreau. In andere is van alles gemoderniseerd, het oude balkenplafond is beton geworden, het vloerkleed nieuw, de ezel duidelijk uit een andere periode.
Maar hier in Montmartre komen we Suzanne’s atelier binnen en kijken we waar ze op dit moment mee bezig is. Vermoedelijk met dat bloemstilleven daar. Of dat portret op de andere ezel. De kachel is net uitgegaan, het vloerkleed vertoont slijtplekken, de potten met penselen staan klaar voor gebruik. Je voelt aan de rieten zitting van een stoel of die nog warm is. Zoals ook haar bed in de kleine slaapkamer nog lijkt te ademen.
Als je uit het hoge atelierraam kijkt, zie je het atelier van Renoir. Ze kocht haar verf in de winkel van Père Tanguy aan dezelfde binnentuin. Haar atelier is geen damesatelier. Geen getut en gepriegel, dit is de werkplaats van een energieke, zelfstandige vrouw. Als je zelf schilder bent, krijg je meteen zin om achter een van de ezels te gaan zitten en een doekje op te zetten. Dit is geen historische locatie, dit is een atelier in vol bedrijf.
Deze column verscheen in 2016 in het tijdschrift ‘Atelier’ no 185.